De naam Diepraam

We schreven het al op onze homepage: als een Diepraam zich aan iemand voorstelt, krijgt hij of zij vaak te horen: o, wat een aparte naam! Of: kunt u dat even spellen? Alsof het volstrekt on-Nederlands is. En dat terwijl het zo Nederlands klinkt als 't maar kan, een samenstelling uit 'diep' en 'raam'.

Hoe verstaan mensen de naam Diepraam?

Een Diepraam die niet wordt gevraagd om zijn naam te spellen, wordt tegenwoordig geconfronteerd met soms bizarre resultaten. Slechte verstaanders maken er de gekste dingen van: van 'De Bruijn' en 'De Braam' tot 'Dieperaal' en het exotische 'Di Prama'. De eerste drie duiken nogal eens op na een slechte telefoonverbinding, die wonderlijke laatste is de optelsom van die aparte combinatie van lettergrepen - 'diep' en 'raam', zo simpel kan 't toch niet zijn? - en het verwarrende mediterrane voorkomen waarvan sommige Diepramen vandaag de dag kunnen worden beschuldigd.

Elders in de wereld waar Diepramen wonen, zoals in Texas, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland, ligt het sowieso meer voor de hand dat zij worden gevraagd om hun naam te spellen. Overal doen ze dat letter voor letter, behalve misschien in Zuid-Afrika, waar Afrikaans sprekende blanken wel weten wat een 'raam' is dat 'diep' is. Overal ter wereld schrijf je Diepraam tegenwoordig als Diepraam, want de naam ging de wereld pas over nadat er een paar Nederlandse Diepramen naar Zuid-Afrika vertrokken, lang nadat de spelling Diepraem was ingewisseld voor Diepraam. Alleen in Duitsland schrijf je de naam nog op zijn Duits: Dieprahm, hoewel die naam nu alleen nog toebehoort aan een straat, een gebouw en een bedrijvenpark. Zelfs de uitgestorven Duitse Diepramen zijn hun naam pas in hun nadagen Duits gaan spellen, meegaand op de golven van het aanzwellende Duitse zelfbewustzijn.

Slechte verstaanders door de eeuwen heen

Slechte verstaanders zijn er trouwens door de eeuwen heen geweest. Alleen al van de 17e-eeuwse schildermeester Abraham Diepraam komen in catalogi van kunsthandelaren en veilingen de volgende schrijfwijzen voor, oplopend in volgorde van absurditeit: Diepram, Diepraem, Dieperaam, Dieperam, Diepraim, Dipramm, Diepraen, Diepenraam, Dipraam, Dipram, Dupraem, Diepra, Dieproer, Diepbaan, Diepenbeek, Diapram, Dibraim.

Het bontst maakten ze het uiteraard in de middeleeuwen, toen er sowieso geen vaste afspraken bestonden over de spelling van namen. Notarissen, klerken en andere pennenlikkers schreven gewoon op wat ze hoorden. Niet zo gek dus dat de naam Diepraam in de late middeleeuwen in vele varianten voorkomt. De meeste vormen kennen het voorvoegsel ‘ingen’, een Gelderse vorm van ‘in den’ of ‘van den’. In Duitse akten zijn we de volgende schrijfwijzen tegengekomen: in ghoen Dippramme (de oudste vermelding van de familienaam in de akte van 1369), ingen Dijprame, ingen Diepraem, ynghen Dyepraem, yn ghen Dyepraem, ingen Diepram, in ghen Dieprum, inghen Diepraem, inghen Dyepram, in den Deyprame, ingheyn Deippraeme, in den Deyppraem, inghien Diepram, Yngendijpraem.

Toch zit er ondanks de afwijkingen nog enige regelmaat in de verschillen, wat je van de prestaties van 17e- en 21e-eeuwse toehoorders niet kunt zeggen. 'Ingheyn Deipraeme' is in ieder geval een duidelijkere afleiding van de naam Diepraam dan 'Dibraim' of 'Di Prama'...

(md)

Wapen van Diepraam
'Oem truwe end holt'

Over oorsprong en verspreiding
van de naam Diepraam